Bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker: welke ontlastingstest?

 

Een van de taken van het RIVM is om te beslissen over de immunologische ontlastingstest (iFOBT) die daarbij gebruikt gaat worden. In ons land werd bij voorbereidende proefbevolkingsonderzoeken in Nijmegen, Amsterdam en Rotterdam gebruikgemaakt van de OC-Sensor-test als iFOBT. Destijds was dit de enige gecertificeerde iFOBT in ons land. Op basis hiervan heeft de Gezondheidsraad, na een kosten-batenanalyse, geadviseerd deze test te gaan gebruiken en daarbij een afkapwaarde van 75 ng/ml te hanteren.

Op grond van de proefbevolkingsonderzoeken kan vrij betrouwbaar worden ingeschat hoeveel personen zullen deelnemen en hoeveel afwijkende testuitslagen er zullen worden gevonden, wat van groot belang is voor de capaciteitsplanning van de coloscopieen. Omdat er inmiddels naast de OC-Sensor-test nog andere gecertificeerde immunologische testen in omloop zijn gekomen, volgt het RIVM een procedure van aanbesteding en gunning. De resultaten van deze procedure, waarbij naast de OC-Sensor-test ook de MagStream-test en de FOB Gold-test door een kernteam van deskundigen werden beoordeeld, zijn recent openbaar gemaakt. Tot nagenoeg ieders verrassing heeft het RIVM de levering van de iFOBT niet aan de leverancier van de OC-Sensor-test, maar aan die van de FOB Gold-test gegund. Hierbij gaven de meerkosten van de OC-Sensor ten opzichte van de goedkopere FOB Gold-test de doorslag.

Dit is verrassend, omdat er tot nu toe in ons land geen enkele ervaring is opgedaan met de FOB Gold-test en omdat elders uitgevoerd in-vitro-onderzoek heeft aangetoond dat de OC-Sensor vrijwel steeds beter scoort dan de MagStream en vaak veel beter dan de FOB Gold. 

Vanwege de geringe prevalentie van advanced adenomen en carcinomen in de bevolking, vraagt men zich ook af of betrouwbaar vergelijkend onderzoek in korte tijd überhaupt wel haalbaar is. Immers, bij een relatief laag aantal deelnemers van enkele duizenden personen kan een gevoeligheidsverschil van 33% tussen de testen al gebaseerd zijn op slechts 2 gemiste carcinomen in een van de testen. Er moeten dus vele tienduizenden personen worden onderzocht om betrouwbare gegevens te verkrijgen.

In Nederland wil het RIVM nu, zo kort voor de aanvang van het bevolkingsonderzoek, 
beide testen zowel in vitro als in een proefbevolkingsonderzoek met elkaar vergelijken, om zo een afkapwaarde voor de FOB Gold-test te bepalen die overeenkomt met 75 ng/ml voor de OC-Sensor. Vanwege de haast die geboden is, wil het RIVM dit doen in een 4e ronde van een lopend proefbevolkingsonderzoek, waar slechts 2500 personen aan deelnemen, bij wie het merendeel van de prevalente coloncarcinomen al is ontdekt in eerdere rondes.