De vaccins op maat, in maanden tijd molecuul voor molecuul samengesteld, zijn voor de gewone behandelpraktijk nog onhaalbare kaart, stelt hoogleraar experimentele oncologie Ugur Sahin, leider van het Duitse onderzoek. 'De kosten zijn nog enorm, maar kunnen de komende jaren drastisch omlaag als het proces wordt geautomatiseerd.'

Bij de proeven werden in totaal 19 patiënten met gevorderd melanoom eerst geopereerd en daarna behandeld met een molecuulcocktail die het immuunsysteem leert de kanker te herkennen. Daartoe gingen de onderzoekers er eerst toe over de tumoren in detail te bestuderen, waarna ze tientallen moleculaire kenmerken van de tumoren nabouwden in losse eiwitslierten. Die injecteerde men vervolgens, als signaal aan het immuunsysteem: deze stukken molecuul horen hier niet, val ze aan als je ze ergens vindt.

Een 'substantiële stap vooruit', vindt bij het Antoni van Leeuwenhoek ook hoogleraar onco-immunologie Ton Schumacher. Maar let wel op, waarschuwt hij: het ging hier om patiënten bij wie de kanker al operatief was verwijderd. 'Daardoor is dit nog niet hét bewijs dat de klinische effecten substantieel zijn. We hebben nu grotere studies nodig. Want de aanwijzingen dat deze aanpak effect heeft, zijn wel degelijk sterk.'