In zo’n dna-paspoort staan de genen vermeld die bepalen dat iemand afwijkend op een medicijn of behandeling kan reageren. Hoeveel procent van de bevolking zulke genen heeft die van invloed zijn op de werking van geneesmiddelen, is onduidelijk; schattingen lopen uiteen van 10 % tot wel 90 %.

Veel medicijnen worden in de lever afgebroken. Als iemand te weinig of juist te veel van bepaalde leverenzymen aanmaakt, kan een geneesmiddel in een te lage of te hoge concentratie in het bloed van de patiënt komen, met mogelijke schadelijke gevolgen. Een dna-analyse kan eenvoudig aantonen welke genen en dus enzymen afwijken, zeggen farmacogenetici zoals Van Schaik. 'Dus waarom niet gewoon iedereen preventief testen.' Nu vindt genetisch onderzoek alleen voorafgaand plaats aan bijvoorbeeld bepaalde kankerbehandelingen, vanwege het potentiële risico. Vaker wordt een genetische test pas achteraf gebruikt om te onderzoeken waarom een patiënt afwijkend op middelen reageert. “Het paard achter de wagen spannen”, noemt Guchelaar dat.

Van Schaik en hij pleiten voor een dna-paspoort omdat bekende genetische afwijkingen invloed hebben op allerlei veel gebruikte geneesmiddelen, zoals antidepressiva, antipsychotica, bloeddrukverlagers en pijnstillers.

Er zijn echter ook artsen die het niet zo'n vaart zien lopen met het genetisch testen. In de huidige praktijk maken artsen een deskundige inschatting op basis van leeftijd, geslacht, gewicht, levensstijl en etnische achtergrond van een patiënt, zegt bijv. huisarts van den Muisenbergh. “Dna-onderzoek lijkt nu een soort exacte wetenschap, maar dat is het niet. Iemand met een afwijkend genetisch profiel geven we de helft van het middel, maar we weten helemaal niet of dat de juiste dosering is.”’

Van den Muisenbergh heeft veel migranten onder haar patiënten, haar houding tegenover afwijkende genen is pragmatisch. Zo begint ze bij Aziaten vaker met een lagere dosis en bij een Oost-Afrikaan zal ze sneller omhoog gaan als een middel niet werkt.

Dat geldt ook voor internist Van den Born in het AMC in Amsterdam. 'Op basis van iemands achtergrond kies ik wel of niet voor bepaalde middelen. Dat werkt in de praktijk heel goed. Ik vind het jammer dat de gepersonaliseerde geneeskunde zich zo richt op dna-profielen. We weten meer niet dan wel. Ik zou eerder pleiten voor een landelijke screening op een verhoogde bloeddruk bij alle mensen van Afrikaanse herkomst dan voor een dna-paspoort.'

Lees hier voor meer informatie.