Nederland heeft in vergelijking met andere landen een goed bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Alle vrouwen tussen de 30 en de 60 jaar worden elke 5 jaar uitgenodigd om daaraan deel te nemen. De ziekte wordt daardoor vaak al in een voorstadium ontdekt en kan dan nog voorkomen of bijtijds behandeld worden. Desondanks krijgen jaarlijks 600 tot 650 Nederlandse vrouwen baarmoederhalskanker en overlijden er ongeveer 250 vrouwen hieraan.

 

Één van de redenen hiervoor is de lage deelnemingsgraad aan het bevolkingsonderzoek: ongeveer 77 % van alle vrouwen doet mee. De deelname is vooral laag onder jongere vrouwen, vrouwen in de grote steden en vrouwen van allochtone afkomst. De helft van de gevallen van baarmoederhalskanker komt voor bij vrouwen die nooit of niet regelmatig zijn gescreend. Het bereiken van deze groepen door drempels te verlagen is dus een belangrijke mogelijkheid voor verbetering.

 

Een maatregel om de deelname te verhogen, is het beschikbaar stellen van de HPV-thuistest waarmee vrouwen zelf materiaal kunnen afnemen uit de baarmoederhals. Vrouwen die besmet blijken te zijn met typen HPV die het risico op baarmoederhalskanker verhogen (hrHPV), moeten alsnog een uitstrijkje laten maken bij de huisarts voor de beoordeling op afwijkende cellen. Het afgenomen materiaal bevat daarvoor namelijk onvoldoende cellen. Ongeveer 5 op de 100 vrouwen is drager van hrHPV.

 

Sinds er meer bekend is over de relatie tussen hoogrisicotypen van het humaanpapillomavirus en het ontstaan van baarmoederhalskanker, is het HPV-vaccin onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma voor meisjes. Toch blijft screening onverminderd nodig, om (ongevaccineerde) vrouwen te beschermen.