Door een behandeling alleen in te zetten bij patiënten die er profijt van hebben, kan personalised medicine bijdragen aan de doelmatigheid van de zorg. Daarvoor is het noodzakelijk dat nuttige voorspellende testen hun weg naar de klinische praktijk vinden. Om het gebruik van deze tests te bevorderen is het belangrijk een goed beeld te hebben van de wijze waarop stakeholders bepalen of een test meerwaarde heeft, welke evidence zij nodig hebben om beslissingen te maken over het gebruik van deze testen en welke knelpunten zij tegenkomen bij het gebruik van een test in de praktijk.

 

Het iMTA heeft dit onderzocht aan de hand van vier casussen: het gebruik van whole genome sequencing (WGS) op tumor weefsel, het farmacogenetisch profiel, het core panel cardiomyopathie en de MammaPrint. Dis gebeurd middels een serie interviews met stakeholders die een rol spelen bij het implementeren van nieuwe voorspellende testen.

 

Uit het onderzoek bleek dat knelpunten rondom toelating en bekostiging een zeer beperkte rol spelen in de mate waarin nieuwe voorspellende testen succesvol geïmplementeerd worden. Het ontbreken van consensus over hoe een test gebruikt kan of moet worden, en verschil van inzicht tussen stakeholders over de meerwaarde van de test zijn belangrijke factoren die het gebruik van een test belemmeren.

 

Alle geïnterviewde stakeholders willen bewijs zien over de effecten van het gebruik van de test op gezondheidsuitkomsten, maar er is een duidelijk verschil van mening tussen stakeholders over welke mate van bewijs –en op welk eindpunt- voldoende is om te kunnen spreken van een positief effect op gezondheid. Sommigen stellen dat een logisch fysiologische mechanisme op zichzelf al voldoende is, anderen stellen dat er bewezen impact op lengte en kwaliteit van leven moet zijn voordat een test vergoed kan worden. Een overzicht van de overeenkomsten en verschillen in de manier waarop geïnterviewden waarde bepalen is voor elke casus weergegeven in een inzichtdocument.

Het iMTA heeft haar bevindingen gepresenteerd aan de werkgroep ‘Methodologie van waardebepaling voorspellende testen’ van ZonMw en het eindrapport is in december 2019 gepubliceerd.

 

De belangrijkste barrière voor het genereren van bewijs over het effect op gezondheid is, met name binnen de casus WGS, het ontbreken van een ontwikkelde toepassing of een gemeenschappelijk beeld onder geïnterviewden over de meest waarschijnlijke toepassing in de klinische praktijk. Pas als een toepassing gespecificeerd is kan er een studie opgezet worden om bewijs te verzamelen over de effectiviteit van de testen. Omdat dit onderzoek betreft, en geen zorg, is er sprake van een stagnerende ontwikkeling.

 

De geïnterviewden zijn het er over eens dat de verdere ontwikkeling van WGS als voorspellende test moet plaatsvinden in de klinische praktijk. Omdat zorggeld alleen besteed mag worden aan bewezen effectieve zorg vraagt dit om een hybride financiering: een combinatie van zorg- en onderzoeksgeld. WGS kan een aantal van de op dit moment gebruikte genetische testen vervangen. Bij het vervangen van deze testen door WGS kan de vergoeding voor die testen gebruikt worden voor de bekostiging van WGS. De meerkosten van WGS kunnen bekostigd worden uit onderzoeksgeld, bijvoorbeeld een ontwikkelingssubsidie met een begrensd budget en een heldere doelstelling voor het gebruik van WGS. Naarmate er meer bewijs gegenereerd wordt voor de waarde van WGS kan het deel wat uit zorggeld bekostigd wordt groeien en het aandeel onderzoeksgeld afnemen. Zodoende kan een geleidelijke ontwikkeling van de toepassing van WGS in de klinische praktijk gerealiseerd worden en wordt innovatie en implementatie gestimuleerd.
 

• Informatie van ZonMW 
  
• Het rapport (december 2019) 
  
• Achterliggende inzichtsdocumenten - ZonMw Voorspellende testen - inzichtdocumenten (dec 2019)
• Project: Waardebepaling, implementatie en bekostiging van voorspellende testen in Nederland