De kanalisatieregeling uit het Besluit in vitro-diagnostica stelt dat bepaalde zelftesten die dienen ter opsporing van ernstige aandoeningen, zoals hiv, uitsluitend door of onder verantwoordelijkheid van artsen en apothekers mogen worden verstrekt, zodat medische begeleiding zo goed mogelijk wordt gewaarborgd. De gebruiker wordt geïnformeerd over het juiste gebruik en de risico’s van een zelftest en de interpretatie van de testuitslag. Daarnaast wordt ook gewezen op de mogelijkheid om binnen de reguliere zorg alsnog (anoniem) getest te worden.

 

De voortzetting van de kanalisatieregeling wordt (nu) niet wenselijk geacht. Er worden door de medische hulpmiddelen verordeningen immers strengere eisen gesteld aan de toelating van dergelijke testen op de markt, waardoor de kanalisatieregeling niet meer nodig is. Bovendien is door het aanbod via internet de beschikbaarheid van zelftesten enorm gestegen, waardoor het maatschappelijk draagvlak voor zelftesten voor deze hoogrisico aandoeningen is toegenomen. In het wetsvoorstel wordt een grondslag opgenomen, zodat het in de toekomst alsnog mogelijk is om het gebruik van bepaalde hulpmiddelen te beperken, mochten daar te zijner tijd goede redenen voor bestaan.

 

Tot de inwerkingtreding van de nieuwe regelgeving over in vitro-diagnostica, blijft de kanalisatieregeling echter gelden. Dat betekent dat het afgeven van een hiv zelftest tot 2022 alleen mag worden verstrekt door of onder verantwoordelijkheid van een arts of apotheker. Zolang de kanalisatieregeling nog geldt, bestaat wel de mogelijkheid in te zetten op vormen van community based testen. De hiv-zelftest wordt hierbij niet direct door een arts of apotheker verstrekt aan de gebruiker, maar indirect via een getrainde peer onder verantwoordelijkheid van een arts (verlengde armconstructie). Deze vorm van testen biedt de mogelijkheid om specifieke hoogrisico groepen te bereiken die om verschillende redenen niet de weg vinden naar de reguliere zorg. De verwachting is dat deze groep met deze vorm van testen beter bereikt kan worden met potentiële gezondheidswinst als gevolg. De aanpak is bewezen effectief en zorgt er doorgaans voor dat mensen met hiv eerder opgespoord en behandeld kunnen worden.