Medische laboratoriumdiagnostiek 2.0

Een nieuwe generatie tests op basis van nanotechnologie maakt het mogelijk subtiele veranderingen te detecteren in suikermoleculen die gekoppeld zijn aan eiwitten. Omdat deze moleculaire veranderingen typerend zijn voor een reeks menselijke ziekten is hiermee de weg geopend naar laboratoriumtests 2.0.

Tijdens de laatste stadia van de eiwitsynthese worden korte suikerketens (glycanen) gekoppeld aan de eiwitten, een proces dat bekend staat als glycosylering. De ontwikkeling van ziekten waaronder kanker, hart- en vaataandoeningen of hersenafwijkingen blijkt gepaard te gaan met subtiele verandering in deze glycosylering. Hierbij ontstaan glycovormen die specifiek zijn voor de ziekte. Het door de EU gefinancierde GLYCOSURF-project is gericht op de ontwikkeling van nieuwe tests om deze subtiele veranderingen te detecteren en daarmee ziektes nauwkeurig en vroegtijdig te diagnosticeren.

Nanotechnologie vormt de basis in het project en dat heeft inmiddels geleid tot de ontwikkeling van moleculaire platforms voor glycoproteïnedetectie. Met behulp van zogeheten ‘moleculaire imprinting’ wordt op een oppervlak van nanomateriaal een mal aangebracht van specifieke glycovormen, die uitsluitend deze suikermoleculen doorlaat. De onderzoekers slaagden erin een robuust en stabiel testplatform te ontwikkelen om specifieke suikers te detecteren. Het principe wordt nu verder uitgewerkt in een praktische toepassing: een PSA-test 2.0 voor nauwkeurige en vroegtijdige opsporing van prostaatkanker.

De huidige PSA-test is gebaseerd op detectie van een algemeen glycoproteïne – ProstaatSpecifiek Antigeen. Het PSA is geassocieerd met prostaatkanker, maar kan ook verhoogd zijn als er geen tumor aanwezig. Hierdoor levert de test veel vals positieve resultaten op. De nieuwe test van GLYCOSURF detecteert uitsluitend de glycovormen van het PSA-glycoproteïne die specifiek horen bij een prostaattumor. Behalve absolute zekerheid over wel of geen tumor biedt de test ook inzicht in de agressiviteit omdat ook de samenstelling van de glycovormen wordt gemeten.

Voor meer informatie klik hier