Pijn-gen gaat werking reumamedicijn voorspellen

Ongeveer 30 procent van de mensen met reumatoïde artritis (RA) reageert niet op de moderne reumamedicijnen, de zogeheten TNF-alfaremmers. Helaas weten ze dat pas als ze het medicijn al een poosje gebruiken en als de ontstekingen blijven aanhouden, net als de pijn. Ondertussen krijgen deze mensen wel de bijwerkingen van het medicijn. Bovendien worden er onnodige kosten gemaakt, want TNF-alfaremmers zijn relatief dure medicijnen.

Zou het daarom niet geweldig zijn als van tevoren duidelijk is of de TNF-alfaremmers werken. Dr. Marieke Coenen uit Nijmegen denkt dat dit kan door te kijken naar pijn-genen. 'Niet ieder mens voelt pijn op dezelfde manier. Dat hangt af van variaties in onze pijn-genen. Er zijn zelfs variaties in genen die ervoor zorgen dat sommige mensen helemaal geen pijn voelen en anderen juist heel veel. Ik ga uitzoeken welke pijn-genen horen bij de pijn die mensen met reumatoïde artritis voelen. Vervolgens ga ik kijken welke variaties horen bij mensen met RA die niet goed reageren op TNF-alfaremmers. Die gen-variaties verklappen dus wanneer iemand niet gevoelig is voor het medicijn. Met de test zou de reumatoloog in de toekomst vooraf kunnen nagaan of starten met TNF-alfaremmers zin heeft.', aldus de onderzoekster.

Het idee voor dit onderzoek kreeg Coenen toen bekend werd ,dat bij mensen die TNF-alfaremmers gebruiken de pijn vaak sneller verdwijnt dan de ontstekingen die je in het bloed kunt meten. Pijn zegt dus iets over de werking van het medicijn. Ook blijkt dat TNF-alfaremmers zeer snel invloed hebben op de activiteit in hersengebieden die met pijn te maken hebben. Bovendien kon Marieke Coenen met eigen genetisch onderzoek aantonen dat pijn-genen van invloed zijn op de reactie op TNF-alfaremmers. Dit alles leidde tot het idee voor het ontwikkelen van deze test.

De test moet nog worden ontwikkeld, en daarbij wordt eerst nagegaan welke pijn-genen precies een rol spelen. De onderzoekers weten niet helemaal zeker of de gen-variaties die ze zullen vinden goed genoeg zijn om te voorspellen of iemand zal reageren op de behandeling. Mocht dat niet zo zijn dan zal dit onderzoek in elk geval heel veel inzicht geven in de genetische achtergrond van pijn bij patiënten met reuma.

'De beste uitkomst van het onderzoek zou zijn als we voorafgaand aan de behandeling kunnen voorspellen of iemand baat heeft bij de medicatie. Als we weten dat het medicijn helemaal niet zal werken, kan de reumatoloog een andere behandeling de patiënt voorschrijven. Maar het is ook nuttig om te kunnen voorspellen of de ziekteactiviteit wel daalt maar de pijn niet. Dan kan eventueel besloten worden om iemand tijdens de TNF-behandeling extra medicatie tegen pijn te geven.'