Twijfel bij artsen over kwaliteit darmkankertes

 Er in Nederland geen enkele ervaring opgedaan met deze test. Elders uitgevoerd in-vitro-onderzoek heeft vastgesteld dat de OC-Sensor vrijwel steeds beter scoort dan de Magstream en vaak veel beter dan de FOB Gold, aldus een artikel in de Volkskrant van 18 maart jl.

Het bevolkingsonderzoek naar darmkanker wordt vanaf september gefaseerd ingevoerd voor iedereen tussen de 55 en 75 jaar oud. Deelnemers ontvangen een plastic buisje waarin ze een monster van hun ontlasting moeten nemen. Het buisje wordt per post ingestuurd naar het laboratorium. Het monster wordt gescreend op de aanwezigheid van hemoglobine (een bestanddeel van bloed). Als de ontlasting bloedsporen bevat, kan dat wijzen op een darmtumor en volgt verder onderzoek. De Gezondheidsraad schat dat zo op termijn jaarlijks 1.400 sterfgevallen kunnen worden voorkomen.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) koos na een aanbesteding voor FOB Gold, een testbuis voor ontlasting van een Italiaanse fabrikant. Die is goedkoper. 'Maar het is de Fyra onder de poeptesten', zegt Jan Jansen, hoogleraar maag-, darm- en leverziekten in het UMC St. Radboud.
Voor de proefbevolkingsonderzoeken is in Nederland jarenlang gewerkt met de test OC-Sensor van de Japanse fabrikant Eiken. Omdat het om een miljoenenorder gaat, moest het RIVM een Europese aanbestedingsprocedure voeren voor de test.

'Tot nagenoeg ieders verrassing werd niet de OC-Sensor, maar de FOB Gold gegund', schrijft Jansen in een artikel dat binnenkort verschijnt in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. 'Verrassend, omdat er in ons land geen enkele ervaring is opgedaan met deze test en omdat elders uitgevoerd in-vitro-onderzoek heeft vastgesteld dat de OC-Sensor vrijwel steeds beter scoort dan de Magstream en vaak veel beter dan de FOB Gold.'

Het gevaar bestaat dat de gekozen test veel minder gevoelig reageert dan de grondig onderzochte OC-Sensor, zegt Jansen. 'Dat betekent dat veel meer dure vervolgonderzoeken nodig zijn om hetzelfde aantal tumoren op te sporen. Of je doet die extra vervolgonderzoeken niet, maar dan blijft een hoger aantal tumoren onopgemerkt.' Zijn kritiek wordt gedeeld door Chris Mulder, hoogleraar maag-, darm- en leverziekten, en klinisch chemicus Rien Blankenstein, beiden verbonden aan het VUmc. Blankenstein wijst erop dat van de Italiaanse test FOB Gold geen validatierapporten zijn te vinden, 'een wetenschappelijke doodzonde'.

Het RIVM stelt dat er geen significante verschillen tussen de poeptesten zijn. De critici waren betrokken bij studies naar de OC-Sensor, die ook in de proefbevolkingsonderzoeken is gebruikt. 'Het is dus logisch dat zij ervan balen dat nu voor een andere test wordt gekozen', zegt Harriët van Veldhuizen, programmaleider van het bevolkingsonderzoek voor het RIVM. 'Dat bemoeilijkt de toekomst en financiering van hun onderzoek. Maar beide testen voldeden aan de kwaliteitseisen. Wij moeten daarnaast rekening houden met de kosten. Daarop scoorde FOB Gold veel beter.'