Het bevolkingsonderzoek naar darmkanker mist het overgrote deel van zaagtandvormige poliepen, belangrijke voorlopers van darmkanker. Dit blijkt uit onderzoek van het AMC. 15 tot 30 procent van alle darmkankers ontstaan uit deze poliepen met een zaagtandvorm en niet uit de rode bolle poliepen die wel door het bevolkingsonderzoek worden opgespoord.

Over de zaagtandvormige poliepen bestond lange tijd het vermoeden dat ze geen of een zeer bescheiden rol spelen bij het ontstaan van darmkanker. Dat ligt anders, zo blijkt uit promotieonderzoek van arts-onderzoeker Joep IJspeert. Deze poliepen kunnen wel degelijk uitgroeien tot kankergezwellen en komen vaker voor dan gedacht.

Darmkanker heeft een relatief onschuldig voorstadium: kleine zwellingen (poliepen) aan de binnenkant van de darm. Artsen die de dikke darm inspecteren met een flexibele camerabuis, sporen die poliepen op en verwijderen ze. Dat kan darmkanker voorkomen.

Bij coloscopie gaat de meeste aandacht uit naar adenomen, de poliepen waarvan al jaren bekend is dat ze kanker kunnen veroorzaken. Deze adenomen vallen op door hun rode kleur en bolle vorm. De meeste zaagtandpoliepen hebben een onopvallende kleur en vorm. Zij zijn lastiger te zien, maar kunnen eveneens darmkanker veroorzaken.

Ook met de standaard bloedtest in de ontlasting van het landelijk bevolkingsonderzoek darmkanker worden de zaagtandvormige poliepen, zelfs als ze zich al fors hebben ontwikkeld, niet gevonden. Dat komt omdat de zaagtandvormige poliepen niet bloeden. Een CT-scan voldoet evenmin om de zaagtandpoliepen op te sporen, omdat de poliepen niet uitstulpen en daardoor voor de CT-scan onzichtbaar blijven.

De onderzoeker pleit voor meer scholing voor zowel maag-darm-lever-artsen en pathologen zodat zij dit type poliep beter leren herkennen. Daarnaast denkt hij dat het bevolkingsonderzoek naar darmkanker verbeterd kan worden, bijvoorbeeld met nieuwe testen die in de ontlasting ook cellen van de zaagtandpoliepen kunnen opsporen. Mensen met een hoog risico op darmkanker zijn dan nog beter te identificeren.