Reumatoïde artritis is een chronische ontstekingsziekte (auto-immuunziekte) waarbij kraakbeen, botten en gewrichten worden aangetast. In het verleden belandden reumapatiënten vaak in een rolstoel. Dat veranderde na de introductie van methotrexaat (MTX) in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Een veilig en effectief geneesmiddel dat het afweersysteem onderdrukt en ontstekingen remt. Door snel na de diagnose te beginnen met dit middel kan onomkeerbare schade worden voorkomen. Maar bij ongeveer een derde van de patiënten faalt het geneesmiddel en leidt behandeling met MTX niet tot vermindering van ziektelast. Na ongeveer zes maanden wordt voor deze groep non-responders overgestapt op behandeling met (duurdere) biologicals. Soms is er dan helaas al sprake van schade aan de gewrichten.

 

Het beoogde doel van reumamiddelen is om irreversibele gewrichtsschade zoveel mogelijk te voorkomen. In de optimale situatie zou elke reumapatiënt direct die behandeling moeten krijgen die voor hem/haar het meest effectief is: behandeling op maat. Dat is echter alleen mogelijk als de reactie op MTX betrouwbaar voorspeld kan worden. Het model dat de Rotte samen met collega’s hiervoor ontwikkelde biedt de eerste aanzet voor behandeling op maat.

Om te voorspellen welke mensen een groot risico lopen om niet of onvoldoende positief te reageren op behandeling met MTX maken de onderzoekers gebruik van een combinatie van testuitslagen. Laboratoriummetingen zoals vitamine B12, folaat in serum en vitamine B6 in erytrocyten samen met gegevens uit klinische reuma studies leidden tot een voorspellingsmodel om per reumapatiënt de juiste therapie te kiezen ofwel personalized medicine. Behalve dat hierdoor patiënten meteen het geneesmiddel krijgen dat voor hem/haar het meest effectief is, leidt deze personalized reuma behandeling ook tot kostenbesparing. De dure biologicals worden namelijk tijdig, gericht én doelmatig ingezet: alleen bij patiënten die geen baat hebben bij MTX.

 

De ontwikkeling van het voorspellingsmodel betekent een fikse stap voorwaarts voor behandeling van reuma op maat. Niet voor niets ontving de Rotte voor het in PLos One gepubliceerde onderzoek de Award for Excellence in Outcomes Research in Laboratory Medicine van de EFLM (European Federation of Clinical chemistry en Laboratory Medicine). Voordat het voorspellingsmodel kan worden ingezet in de dagelijkse praktijk, moeten klinische meerwaarde en kostenefficiëntie nog verder in kaart worden gebracht.

 

Klik hier voor het artikel Laboratorium Geneeskunde.