Zorgverzekeraars onvoldoende gecompenseerd

Volgens Richard van Kleef, Erik Schut en Wynand van de Ven is, acht jaar na invoering van de Zorgverzekeringswet, flinke vooruitgang geboekt bij het realiseren van de voorwaarden om gereguleerde concurrentie tot een succes te maken. Toch signaleren de onderzoekers nog enkele problemen. Zo schiet het mededingingsbeleid nog altijd tekort: zelfs ziekenhuisfusies die leiden tot gezamenlijke marktaandelen van meer dan 50 procent zijn gewoon goedgekeurd. En hoewel zorgverzekeraars de afgelopen jaren zijn gegroeid in hun ‘inkooprol’, speelt het begrip ‘kwaliteit’ in het inkoopbeleid van de zorgverzekeraars nog een te beperkte rol: ‘De ontwikkeling, registratie en verspreiding van bruikbare en betrouwbare informatie over kwaliteit van zorg, is nog steeds de achilleshiel van het zorgstelsel.’

Daarnaast is het systeem van risicoverevening ‘niet goed genoeg’, stellen de onderzoekers. Nog steeds worden zorgverzekeraars ondergecompenseerd voor verschillende subgroepen van hoogrisicoverzekerden (dat zijn verzekerden met hoge verwachte zorgkosten), waaronder bijvoorbeeld mensen met ten minste één langdurige aandoening of met een functionele beperking. Voor een aantal groepen laagrisicoverzekerden (met lage te verwachten zorgkosten), zoals mensen met een goede gezondheid en zonder langdurige aandoening, worden verzekeraars juist overgecompenseerd.

Imperfecte risicoverevening leidt bij zorgverzekeraars tot acties die – al dan niet gewild – de risicosolidariteit verkleinen. Door die imperfectie zal hij bijvoorbeeld niet inspelen op de voorkeuren van (ondergecompenseerde) chronisch zieken, om zo het voorspelbare verlies op deze groep te vermijden. Koopt de verzekeraar – zoals van hem wordt verwacht – wél de beste zorg voor hen in, dan heeft dat tot onbedoeld gevolg dat hij extra chronisch zieken aantrekt en op den duur dus verlies maakt. En een zorgverzekeraar die de hoogste korting geeft bij een vrijwillig eigen risico, trekt juist veel overgecompenseerde verzekerden aan, die een lagere premie betalen dan conform de beoogde risicosolidariteit.

Om de kwaliteit, doelmatigheid en solidariteit te waarborgen, is het dan ook cruciaal dat de onder- en overcompensaties worden verminderd, stellen de onderzoekers. De beste manier om dat te doen, is het verbeteren van het huidige risicovereveningsmodel.